5G, het internet der dingen, slimme steden en intelligente voertuigen vergroten de datahonger.
In de toekomst kijken is een moeilijke taak. Vooral als het gaat om snel veranderende markten zoals IT en telecommunicatie. Maar er zijn twee voorspellingen die gemakkelijk kunnen worden gedaan. De eerste is: de behoefte aan bandbreedte en snellere connectiviteit zal de komende jaren alleen maar toenemen. En de tweede? Glasvezel zal een nog grotere rol gaan spelen, vanwege de groeiende bandbreedtehonger.
Twintig jaar geleden was internettoegang via ADSL een uitstekende optie voor consumenten en kleinere bedrijven. Het bood de mogelijkheid om zonder extra kosten continu online te zijn via het reguliere kopernetwerk. Upload- en downloadsnelheden van 512 Kb/s voor downloaden en 64 Kb/s voor uploaden waren bij KPN, in oktober 2000, ruim voldoende. Momenteel is de behoefte aan en de beschikbaarheid van breedband internettoegang vele malen groter.
Momenteel al 100 Gb/s via glasvezel
Consumenten kunnen momenteel videostreams bekijken met 500 Mb/s of 1 Gb/s via het 'gewone' coaxkabelnetwerk. Wie aangesloten is op een glasvezelnetwerk kan met nog hogere snelheden het internet op. Ook voor de zakelijke markt zijn snelle verbindingen, via een glasvezelnetwerk, eenvoudig beschikbaar. Organisaties kunnen momenteel verbindingen met snelheden tot 100 Gb/s afnemen op de landelijke glasvezelnetwerken van operators Eurofiber en KPN.
Snelheidslimiet van glasvezel nog niet bereikt
De grens voor bandbreedte en glasvezel is nog lang niet bereikt. Zonder grote ingrepen zijn snelheden van 400 Gb/s tot 1,6 Tb/s met de huidige technologie al een commerciële realiteit. Die snelheden lijken vrij hoog, maar daar houden de mogelijkheden van glasvezel niet op. Begin februari 2019 wist de Duitse operator M-Net in samenwerking met de Finse netwerkfabrikant Nokia een maximale doorvoersnelheid van 50 Tb/s te bereiken op een glasvezelverbinding tussen de steden München en Regensburg - een afstand van ruim 125 kilometer. De basis hiervoor was een nieuwe technologie, ontwikkeld door medewerkers van de Technische Universiteit van München. Volgens deskundigen is ook die snelheid slechts een tijdelijke limiet.
5G zorgt voor een verdere gegevensexplosie
Het lijkt een gegeven dat de bandbreedtehonger alleen maar zal toenemen. Alleen al het verwachte aanbod van (video)content in hogere resoluties, zoals 8K, zal daarvoor zorgen. Ook andere ontwikkelingen, zoals de introductie van 5G-netwerken voor mobiele (data)communicatie, zullen in de toekomst zorgen voor een sterke groei van de vraag naar steeds hogere verbindingssnelheden. Met name 5G wordt gezien als een impuls voor de behoefte aan bandbreedte. Waar 4G pieksnelheden haalt tot 1 Gb/s (download), haalt 5G tot 220 Gb/s. Dat gegeven, gecombineerd met andere zaken, zoals minimale vertraging in datacommunicatie ('lag'), leidt tot de beschikbaarheid van nieuwe toepassingsmogelijkheden. Bijvoorbeeld Augmented Reality, Virtual Reality en zelfrijdende voertuigen die in real time communiceren.
Op het eerste gezicht lijkt het waarschijnlijk vreemd dat een mobiele communicatiestandaard, zoals het binnenkort uit te rollen 5G, een impuls is voor de afname van bandbreedte via de zogenaamde vaste netwerkverbindingen. Maar alle draadloze datacommunicatie belandt uiteindelijk in de grond bij de verschillende zend- en ontvangststations, vanwaar het via vaste landlijnen naar de datacenters van de operators wordt getransporteerd. En er is nog een ander aspect van 5G. Voor een optimale dekking is een groter aantal zend- en ontvangststations nodig. Een extra uitdaging is dat al die extra stations ook op glasvezel zullen moeten worden aangesloten.
Cloud computing en internet der dingen
De verwachting is dat ook in de zakelijke markt de vraag naar meer bandbreedte de komende jaren explosief zal zijn. Daar zijn verschillende redenen voor. Een daarvan is de groeiende populariteit van cloud computing, waarbij het bedrijfsleven zijn medewerkers gebruik laat maken van applicaties en data vanuit datacenters. De benodigde gegevens moeten van en naar de datacenters worden getransporteerd. Gezien de hoeveelheid gegevens zullen hiervoor absoluut glasvezelnetwerken nodig zijn. Het cloud computing model omvat ook Internet of Things ('IoT'), apparaten die met het internet verbonden zijn. Al die apparaten sturen informatie naar een datacenter. Bijvoorbeeld ASML, de Nederlandse fabrikant van machines waarmee computerchips worden gemaakt. Deze systemen sturen dagelijks vele Terabytes aan informatie naar de datacenters van ASML, via speciale glasvezelverbindingen. Dit is een datastroom die alleen maar zal toenemen. De Amerikaanse chipfabrikant Intel berekende enkele jaren geleden dat de gemiddelde fabrikant met loT-technologie dagelijks ongeveer 40 Terabytes aan data genereert.
Slimme steden zijn grootverbruikers van gegevens
Een andere reden voor de commerciële bandbreedtehonger is de overheid. Digitalisering is niet alleen gemeengoed in de publieke sector - met bijbehorende bergen data -; er wordt ook veel geïnvesteerd in projecten die stedelijke gebieden 'slim' moeten maken. Dagelijkse 'Smart City'-projecten zijn vaak gebaseerd op een combinatie van technologieën, zoals Internet of Things, Artificial Intelligence en real-time analyse van grote hoeveelheden data. Dit soort initiatieven gaat verder dan de installatie van semi-intelligente straatverlichting of het optimaliseren van afvalophaaldiensten. Gemeenten denken nu al na over zaken die in de toekomst niet alleen wenselijk zijn, maar die zelfs een voorwaarde zijn om het dagelijks leven van burgers en het bedrijfsleven makkelijker te maken. Denk bijvoorbeeld aan parkeerplaatsen met sensoren die actuele informatie geven aan slimme auto's in de buurt. Al die voorzieningen vereisen een netwerkinfrastructuur, die momenteel niet in staat is die hoeveelheden datacommunicatie aan te kunnen. De investering in zo'n stedelijk netwerk moet dus toekomstbestendig zijn. Daarom kiezen binnen- en buitenlandse gemeenten (van Amsterdam tot San Francisco) voor glasvezel als ultieme toekomstbestendige basis voor hun smart city projecten.
Netwerken in kaart brengen
De toenemende behoefte aan bandbreedte en de daaraan gekoppelde verdere ontwikkeling van glasvezelnetwerken hebben ook andere gevolgen, zegt Peterpaul Brundel, CFO van de Nederlandse softwareproducent Speer IT. Zijn bedrijf is de maker van Cocon, een applicatie die is uitgegroeid tot de toonaangevende database waarin het merendeel van de vaste en mobiele netwerkinfrastructuur - zowel onder- als bovengronds - is opgenomen. "Met de verwachte data-explosie, of dat nu via de cloud of 5G is, is uitbreiding van de glasvezelnetwerken onvermijdelijk." Het is goed om te weten waar alle kabels liggen, niet alleen voor de uitbreiding van glasvezelnetwerken, merkt Brundel op. Hij wijst erop dat wanneer er een verstoring in die netwerken optreedt, het van cruciaal belang is om te weten waar de verstoring zich bevindt. Het lijkt erop dat de Cocon-toepassing van Speer IT een solide toekomst tegemoet gaat.
Toekomstbestendigheid is een vereiste
Om de verwachte gegevensexplosie in goede banen te blijven leiden, zijn de bestaande koper- en coax-infrastructuur niet toereikend. Zoveel is inmiddels wel duidelijk, als we de deskundigen mogen geloven. Glasvezel is de enige netwerkinfrastructuur die de toekomstige vraag aankan. Dat is niet alleen de mening van technologiedeskundigen. De Nederlandse overheidsinstantie Autoriteit Consument en Markt (ACM) kwam tot dezelfde conclusie. De toezichthouder liet in het najaar van 2019 een marktonderzoek uitvoeren naar de stand van zaken rond glasvezel in Nederland. De resultaten van het onderzoek dwingen de ACM te stellen dat "uitgebreide uitrol van glasvezel nodig is om telecommunicatienetwerken toekomstbestendig te maken". Of zoals de ACM het formuleert: "Glasvezelverbindingen bieden consumenten meer keuzevrijheid. Glasvezel is ook nodig om te kunnen voldoen aan de groeiende vraag naar bandbreedte, nu en in de toekomst."
Op het eerste gezicht lijkt het waarschijnlijk vreemd dat een mobiele communicatiestandaard, zoals het binnenkort uit te rollen 5G, een impuls is voor de afname van bandbreedte via de zogenaamde vaste netwerkverbindingen. Maar alle draadloze datacommunicatie belandt uiteindelijk in de grond bij de verschillende zend- en ontvangststations, vanwaar het via vaste landlijnen naar de datacentra van de operators wordt getransporteerd. En er is nog een ander aspect van 5G. Voor een optimale dekking is een groter aantal zend- en ontvangststations nodig. Een extra uitdaging is dat al die extra stations ook op glasvezel zullen moeten worden aangesloten.
Cloud computing en internet der dingen
De verwachting is dat ook in de zakelijke markt de vraag naar meer bandbreedte de komende jaren explosief zal zijn. Daar zijn verschillende redenen voor. Een daarvan is de groeiende populariteit van cloud computing, waarbij het bedrijfsleven zijn medewerkers gebruik laat maken van applicaties en data uit datacenters. De benodigde gegevens moeten van en naar de datacentra worden getransporteerd. Gezien de hoeveelheid gegevens zullen hiervoor absoluut glasvezelnetwerken nodig zijn. Het cloud computing model omvat ook Internet of Things, apparaten die verbonden zijn met het internet. Al die apparaten sturen informatie naar een datacentrum. Bijvoorbeeld ASML, de Nederlandse fabrikant van machines waarmee computerchips worden gemaakt. Deze systemen sturen dagelijks vele Terabytes aan informatie naar de datacentra van ASML, via speciale glasvezelverbindingen. Deze datastroom zal alleen maar toenemen. De Amerikaanse chipfabrikant Intel berekende enkele jaren geleden dat de gemiddelde fabrikant met loT-technologie dagelijks zo'n 40 Terabyte aan data genereert.
Slimme steden zijn grootverbruikers van gegevens
Een andere reden voor de commerciële bandbreedtehonger is de overheid. Digitalisering is niet alleen gemeengoed in de publieke sector - met bijbehorende bergen data -; er wordt ook veel geïnvesteerd in projecten die stedelijke gebieden 'slim' moeten maken. Dagelijkse 'Smart City'-projecten zijn vaak gebaseerd op een combinatie van technologieën, zoals Internet of Things, Artificial Intelligence en real-time analyse van grote hoeveelheden data. Dit soort initiatieven gaat verder dan de installatie van semi-intelligente straatverlichting of het optimaliseren van afvalophaaldiensten. Gemeenten denken nu al na over zaken die in de toekomst niet alleen wenselijk zijn, maar die zelfs een voorwaarde zijn om het dagelijks leven van burgers en het bedrijfsleven makkelijker te maken. Denk bijvoorbeeld aan parkeerplaatsen met sensoren die actuele informatie verstrekken aan slimme auto's in de buurt. Al die voorzieningen vereisen een netwerkinfrastructuur, die momenteel niet in staat is die hoeveelheden datacommunicatie aan te kunnen. De investering in zo'n stedelijk netwerk moet dus toekomstbestendig zijn. Daarom kiezen binnen- en buitenlandse gemeenten (van Amsterdam tot San Francisco) voor glasvezel als ultieme toekomstbestendige basis voor hun smart city projecten.
Netwerken in kaart brengen
De toenemende behoefte aan bandbreedte en de daaraan gekoppelde verdere ontwikkeling van glasvezelnetwerken hebben ook andere gevolgen, zegt Peterpaul Brundel, CFO van de Nederlandse softwareproducent Speer IT. Zijn bedrijf is de maker van Cocon, een applicatie die is uitgegroeid tot de toonaangevende database waarin het merendeel van de vaste en mobiele netwerkinfrastructuur - zowel onder- als bovengronds - is opgenomen. "Met de verwachte data-explosie, of dat nu via de cloud of 5G is, is uitbreiding van de glasvezelnetwerken onvermijdelijk." Het is goed om te weten waar alle kabels liggen, niet alleen voor de uitbreiding van glasvezelnetwerken, merkt Brundel op. Hij wijst erop dat wanneer er een verstoring in die netwerken optreedt, het van cruciaal belang is om te weten waar de verstoring zich bevindt. Het lijkt erop dat de Cocon-toepassing van Speer IT een mooie toekomst tegemoet gaat.
Toekomstbestendigheid is een vereiste
Om de verwachte gegevensexplosie in goede banen te blijven leiden, zijn de bestaande koper- en coax-infrastructuur niet toereikend. Zoveel is inmiddels wel duidelijk, als we de deskundigen mogen geloven. Glasvezel is de enige netwerkinfrastructuur die de toekomstige vraag aankan. Dat is niet alleen de mening van technologiedeskundigen. De Nederlandse overheidsinstantie Autoriteit Consument en Markt (ACM) kwam tot dezelfde conclusie. De toezichthouder liet in het najaar van 2019 een marktonderzoek uitvoeren naar de stand van zaken rond glasvezel in Nederland. De resultaten van het onderzoek dwingen de ACM te stellen dat "een uitgebreide uitrol van glasvezel nodig is om telecommunicatienetwerken toekomstbestendig te maken. Of zoals de ACM het formuleert: "Glasvezelverbindingen bieden consumenten meer keuzevrijheid. Glasvezel is ook nodig om te kunnen voldoen aan de groeiende vraag naar bandbreedte, nu en in de toekomst."
